Người xưa rất coi trọng chữ “kính”, ngay cả khi cùng nhau uống trà uống rượu cũng phải kính cẩn. Trong khi uống trà, cũng có một số quy tắc và điều kiện kỳ lạ, mang hàm ý văn hóa hấp dẫn.
1. Bảy phần trà, tám phần rượu
“Bảy phần trà, tám phần rượu” là câu nói dân gian, ý nói rót trà rót rượu không rót đầy, rót trà bảy phần, rót rượu tám phần là phù hợp. Nếu rót quá nhiều hoặc quá ít sẽ bị coi là thiếu hiểu biết về phép xã giao.
Khi rót trà bằng ấm trà, bạn nên cầm bằng tay phải và giữ nắp bằng tay trái. Khi rót trà trước mặt khách, thứ tự phục vụ nên theo độ tuổi, và khách trước chủ nhà sau. Sau khi rót một lượt trà, ấm trà nên được đặt trên bàn, và vòi không được hướng về phía khách.
Tốt hơn là nên rót trà khi đầy bảy phần của chén trà. Như có câu “Trà đầy lừa khách”, trà đầy sẽ khiến khách không vừa ý, thứ hai, việc đầy chén cũng không dễ uống.
Có một ám chỉ khác về câu nói này: Khi Tô Đông Pha bị giáng xuống Hoàng Châu, Hồ Bắc. Ba năm sau, Tô Đông Pha trở lại thành đô, trên đường cố ý đến Tam Hiệp lấy nước. Tuy nhiên, mãi nhìn phong cảnh hai bên. Ông đã không nghĩ đến việc lấy nước cho đến khi thuyền đi qua hẻm núi giữa, nên vội bảo người lái thuyền quay lại, nhưng người lái thuyền nói: “Thủy lưu ở Tam Hiệp dòng nước chảy xiết, quay đầu trở lại thật không hề dễ dàng. Nước Tam Hiệp nhất lưu mà hạ, nước ở Hạ Hiệp chẳng phải cũng từ Trung Hiệp chảy đến sao?
Tô Đông Pha nghĩ, đúng vậy, anh ta lấy nước hạ giáp và đi đến thành đô. Khi anh gửi nước cho Vương An Thạch, Vương An Thạch rất vui mừng, để anh ta cùng thử loại trà mới, lấy trà Mạnh Phù mới được hoàng đế ban cho, pha với nước do Đông Pha mang đến. Sau khi pha trà xong, Vương An Thạch tự tay rót một chén cho mình và Tô Đông Pha, nhưng cũng chỉ được bảy phần, Tô Đông Pha trong lòng thầm nghĩ keo kiệt với mình đến mức không rót đầy một chén trà.
Vương An Thạch bưng trà lên, nhấp một ngụm, xem lại, cau mày nói: “Nước của ngươi là nước Tiểu Hạ, không phải nước Trung Hạ”.
Vương An Thạch rất ngạc nhiên, Vương An Thạch giải thích: “Nước ở Tam Hiệp ngọt ngào, tinh khiết và sống động, pha trà ngon, nhưng hẻm trên thì phù phiếm, hẻm dưới thì đục, chỉ có hẻm giữa là nhạt, mới là loại nước pha trà ngon nhất. Tô Đông Pha như tỉnh dậy sau khi nghe điều này.
Sau đó Vương An Thạch nói: “Ngươi xem lão nhân gia rót trà chỉ có bảy phần, vậy hẳn là sắp xếp không phải lão nhân gia.” Tô Đông Pha vội vàng nói ‘không dám nghĩ như vậy’.
Vương An Thạch nói: Nước sông Trường Giang không dễ lấy, bạn cũng tự biết rồi, không cần lão phu (người xưa) phải nói nữa. Trà Mông Đỉnh (Cam Lộ, một loại trà nổi tiếng ở Trung Quốc) một năm chiết xuất 365 lá trà, cung kính dâng lên Hoàng thượng.
Rót trà 7 phần, biểu thị sự trân quý của trà, cũng là thể hiện sự tôn kính đối với người thưởng trà. Nếu đổ đầy thì sẽ tràn ly, trà nóng sẽ gây bỏng tay, không thể hiện được sự tinh tế và tôn trọng đối phương. Còn rượu ngon thì phải tám phần, tròn đầy hơn, thể hiện sự hào phóng và hiếu khách. Từ đó, câu chuyện “Chè bảy, rượu tám” được lưu truyền.
2. Ba khấu đầu
Có ba khấu đầu đề cập đến trong phòng trà:
Đệ tử hướng tới lão bối: Năm ngón tay hợp lại thành nắm đấm, trái tim của nắm đấm hướng xuống dưới, năm ngón tay đập vào mặt bàn tay, tương đương với việc cầu trời thuận buồm xuôi gió.
Đồng bối chi gian: Đặt ngón trỏ và ngón giữa vào nhau, tương đương với việc dùng hai tay nắm chặt lại.
Lão bối hướng tới đệ tử: Chạm vào ngón trỏ hoặc ngón giữa của bạn, tương đương với việc bạn gật đầu. Nếu bạn đặc biệt ngưỡng mộ bọn trẻ, bạn có thể làm ba lần.
Có một ám chỉ khác về “ba cung kính”: Theo truyền thuyết, khi Càn Long còn nắm quyền, ông thích thăm Ngụy Phủ riêng ở vùng Giang Nam. Một lần đến Tô Châu duyệt binh, các quan viên địa phương nghe tin liền nhanh chóng tìm kiếm xung quanh, chỉ thấy Càn Long đang ngồi uống trà một mình trong quán trà .
Những quan chức địa phương này lo lắng rằng việc quỳ gối này sẽ cho mọi người biết rằng đây là Hoàng đế, và nếu có kẻ nào gần đó đe dọa sự an toàn của Hoàng đế thì sẽ rất phiền phức. Nhưng họ không thể không tôn kính biểu tượng của Hoàng đế, vì vậy họ cúi đầu chào.
Hoàng đế Càn Long không khỏi bật cười khi chứng kiến sự lúng túng của các quan lại địa phương. Vì vậy, ông ấy đã khéo léo dùng ngón giữa và ngón trỏ để gõ ba lần vào mặt bàn. Có nghĩa là khi thấy người khác chào thì mình sẽ chào lại.
Từ Thanh
Theo Secrecchina
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét