CHIỀU NGHIÊNG (nđt - bvđâ)
Sẫm buổi chiều nghiêng nhuộm sắc đà.
Võng khói đìu hiu vờn cảnh lặn,
Sương mù hối hả cuộn hè qua.
Ngây người góc hẹn sầu xuân lả,
Dại nẻo vườn yêu lắng nỗi già.
Vẫy lại niềm xưa, triền dốc thẳm…
Mơ màng gió đẩy nhẹ làn da…
Từ tiệm gạo nhỏ, ba dạy tôi nguyên tắc vàng để
làm người
Kỳ nghỉ hè, tôi xin ba cho phụ việc trong tiệm gạo để vừa học
hỏi vừa kiếm thêm ít tiền sinh hoạt. Ba rất vui, dạy tôi cách cân gạo, tính tiền,
rồi bảo: “Đi làm mới hiểu được giá trị của đồng tiền, con ạ.”
Khi tôi đang loay hoay với chiếc cân thì có một bé gái xuất
hiện. Quần áo em lấm lem, bàn tay nhỏ xíu ôm chặt một xấp tiền lẻ. Tôi nhận tiền,
định xúc gạo thì ba bước đến, nhẹ nhàng lấy túi gạo từ tay tôi, rồi múc thêm
cho nhiều hơn. Ba còn đưa kèm mấy món đồ dùng gia đình đã được chuẩn bị sẵn từ
trước. Ông dịu dàng bảo:
– “Chú không lấy tiền, cái này cho con, cầm về cho mẹ nhé.”
Cô bé ngẩng đầu, đôi mắt long lanh, lí nhí cảm ơn rồi ôm túi
đồ chạy đi. Tôi đứng lặng người, lòng đầy tự hào vì có một người cha như vậy.
Buổi trưa, có một ông lão chống gậy, áo quần sờn cũ bước vào.
Ông cẩn thận đưa cho ba một xấp tiền lẻ, được xếp ngay ngắn, hẳn ông đã gom góp
từ sáng mới có. Tôi nghĩ bụng: “Chắc ba cũng sẽ cho ông gạo miễn phí thôi.” Thế
là tôi vô tư xúc gạo mà chẳng buồn tính tiền. Nhưng ba bước đến, hai tay đưa
túi gạo cho ông, và cũng bằng hai tay nhận lấy số tiền kia, không quên cúi đầu
cảm ơn. Ông lão mỉm cười, dáng vẻ nhẹ nhõm, rồi thong thả bước ra. Tôi thoáng
ngạc nhiên, nhưng rồi im lặng, chưa kịp hỏi.
Chiều muộn, bụng tôi đã réo vì đói, tôi giục ba:
– “Ba ơi, chắc mẹ nấu xong món cá rô kho tộ với tô canh chua
rồi, mình về thôi.”
Nhưng ba vẫn chăm chú nhìn ra con đường phía trước, như
đang chờ ai. Một lát sau, có tiếng chân gấp gáp cùng mùi hôi bốc lên nồng nặc.
Một anh thanh niên, quần áo lấm lem, mồ hôi nhễ nhại chạy đến, vừa thở vừa lắp
bắp:
– Bán cho em gạo.
Ba vui vẻ nói:
– Giống như cũ chứ gì ? Tôi đã cân sẵn cho chú rồi đây. Hôm
nay còn khuyến mãi, mua gạo tặng thêm trứng nhé.”
Tôi vội vàng chen vào:
– “Đâu có! Trứng 30 ngàn một chục lận!”
Ngay lập tức, “cốp” một cái, tôi bị ba gõ đau điếng. Ba quay
sang cười xòa:
– “Anh thông cảm, thằng bé mới phụ nên chưa rành.”
Anh thanh niên nhận gạo, rối rít cảm ơn. Ba không quên hỏi
han chuyện gia đình, công việc. Ban đầu gương mặt anh đầy mệt mỏi, nhưng khi
nói chuyện cùng ba, ánh mắt dần sáng lên, nụ cười xuất hiện. Chỉ đến khi anh bước
đi, ba mới chịu đóng cửa tiệm.
Trên đường về, tôi vừa đau vừa tủi, nước mắt rưng rưng, giọng
nghẹn ngào:
– “Ba ơi, sao người ăn xin thì ba lại lấy tiền, người ta trả
tiền thì ba không lấy, còn chú kia thì ba bày ra chuyện khuyến mãi? Rồi còn
đánh con nữa, con chẳng hiểu gì hết…”
Ba nhìn tôi xoa đầu rồi cười hiền từ nói
– Thằng bé này đang mang một bụng ấm ức định về mét mẹ đúng
không?
Rồi ba từ tốn giải thích cho tôi hiểu:
– “Cô bé hồi sáng mẹ nó đang bệnh nặng, nó đi nhặt ve chai
dành dụm từng đồng để mua thuốc cho mẹ. Ba làm sao nỡ lấy tiền mồ hôi nước mắt ấy?
Chỉ có thể giúp thêm chút đồ để nó còn dành tiền mua thuốc.
Còn ông lão kia… ông sống bằng nghề ăn xin, nhưng khi đến cửa
tiệm của mình, ông chọn cách mua chứ không xin. Vậy ta phải đối xử với ông như
một vị khách hàng. Đó chính là sự tôn trọng mà ông cần.
Còn chú thanh niên làm nghề móc cống, cả ngày đối diện với
bùn đất hôi hám, nhưng nhờ những người như chú mà đường phố ta sạch sẽ. Chú ấy
không cần ai thương hại, điều chú cần là sự chia sẻ và một chút động viên. Vỉ
trứng chẳng đáng là bao, nhưng là cách để mình cảm ơn công việc vất vả của chú.
Con thấy không, chỉ cần vài lời hỏi thăm, chú đã cười trở lại rồi.”
Nghe ba nói, mắt tôi sáng lên, lòng đầy ngưỡng mộ. Tôi chưa
hiểu hết triết lý sâu xa, nhưng biết chắc một điều: ba tôi thật vĩ đại.
Ba nắm vai tôi, dặn dò:
Có thể con sẽ quên nhiều điều ba dạy, nhưng đừng bao giờ quên
nguyên tắc vàng này: “con phải đối xử với người khác theo cách mà con muốn họ đối
xử với mình”, vì biết đâu có một ngày mình sẽ giống như họ.
Lời của ba như ngọn đèn thắp sáng cả tuổi thơ tôi. Và đến tận
bây giờ, đó vẫn là bài học lớn nhất mà tôi mang theo trong đời.
Tiểu Hoa biên tập
Nguồn: https://vandieuhay.net/
Cáo tật thị chúng 告疾示眾 • Có bệnh bảo mọi người
春去百花落,
春到百花開。
事逐眼前過,
老從頭上來。
莫謂春殘花落盡,
庭前昨夜一枝梅。
Xuân khứ bách hoa lạc,
Xuân đáo bách hoa khai.
Sự trục nhãn tiền quá,
Lão tùng đầu thượng lai.
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận,
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai.
Xuân đi, trăm hoa rụng,
Xuân đến, trăm hoa nở.
Việc đời theo nhau ruổi qua trước mắt,
Tuổi già hiện đến từ trên mái đầu.
Đừng cho rằng xuân tàn thì hoa rụng hết,
Đêm qua, một cành mai đã nở trước sân.
Hình Internet
Bà Mỹ, 96 tuổi, bị rung nhĩ, tăng huyết áp, tiểu đường, bệnh
thận mạn, bác sĩ thực hiện nhiều xét nghiệm mới xác định suy tim dù chức năng
co bóp bình thường.
Bà
mệt, khó thở, ngủ chập chờn, BS.CKI Hoàng Thị Bình, khoa Nội tim mạch, Trung
tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, ghi nhận huyết áp tâm thu
170-180 mmHg, chức năng co bóp tim (EF) 60% song nồng độ NTproBNP đến 3.880
pg/mL. Đây là xét nghiệm được thực hiện nhằm chẩn đoán, đánh giá tình trạng suy
tim. Chỉ số này ở người hơn 75 tuổi khỏe mạnh là dưới 300 pg/mL. Bác sĩ xác
định bà Mỹ bị suy tim phân suất tống máu bảo tồn, còn gọi là suy tim tâm trương
(HFpEF).
Ở bệnh nhân suy tim phân suất tống máu bảo
tồn, sức co bóp của cơ tim (EF) vẫn bình thường (trên 50%) nhưng chức năng nhận
máu suy giảm do cơ tim không giãn nở tốt để máu trở về tim dễ dàng trước khi
bơm đi các cơ quan khác. Nguyên nhân chính là cơ tim cứng, kém đàn hồi khiến
tim không thể giãn nở đầy đủ trong kỳ tâm trương dẫn đến giảm thể tích máu chứa
trong buồng tim.
ThS.BS.CKII
Huỳnh Thanh Kiều, Trưởng khoa Nội tim mạch 1, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa
khoa Tâm Anh TP HCM, đánh giá suy tim phân suất tống máu bảo tồn khó phát hiện
hơn do chỉ số EF vẫn trên mức 50%. Bác sĩ cần xét nghiệm và siêu âm tim mới đưa
ra chẩn đoán.
Các
nguyên nhân gây ra suy tim phân suất máu bảo tồn bao gồm cao tuổi, béo phì,
tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh mạch vành, rung nhĩ, bệnh thận mạn, bệnh
phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ngưng thở khi ngủ, thiếu máu. "Bà Mỹ có
nhiều yếu tố nguy cơ và uống thuốc điều trị suy tim không đầy đủ", bác sĩ
Kiều nói, thêm rằng loại suy tim này có tiên lượng tử vong về lâu dài và ảnh
hưởng chất lượng cuộc sống cao tương đương suy tim phân suất tống máu giảm (EF
dưới 50%).
Bệnh
nhân được điều trị bằng thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế SGLT2, thuốc kiểm soát
huyết áp và nhịp tim, kháng đông dự phòng huyết khối. Sau ba ngày, NTproBNP giảm
xuống 1634 pg/mL, bà hết khó thở, khỏe nhiều, xuất viện sau 6 ngày.
Suy tim là bệnh lý phổ biến, xảy ra khi tim không
bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể hoặc tim không đủ giãn nở khiến áp lực
bên trong các buồng tim tăng cao. Tỷ lệ mắc hội chứng suy tim phân suất tống
máu bảo tồn tăng ở các nước phát triển, nguyên nhân có thể là do tăng huyết áp,
hội chứng chuyển hóa, rối loạn chức năng thận và béo phì.
Phòng ngừa suy tim và các vấn đề về tim
mạch bằng cách kiểm soát huyết áp, duy trì chỉ số đường huyết trong ngưỡng an
toàn để giảm nguy cơ tổn thương tim, mạch máu. Mỗi người nên tuân thủ chế độ ăn
uống lành mạnh như ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein ít
chất béo, giảm muối, hạn chế thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và đồ ngọt.
Duy trì cân nặng hợp lý để tránh béo phì, hoạt động thể chất đều đặn, cắt giảm
rượu bia, bỏ hút thuốc lá. Thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm dấu
hiệu bất thường.
Thu Hà
Nguồn: https://www.msn.com/vi-vn
Nhiều người tin chụp CT toàn thân giúp yên tâm
hơn về sức khỏe. Song theo PGS Nguyễn Lân Hiếu, phương pháp này không phải
"tấm vé an toàn" cho sức khỏe mà còn tiềm ẩn hệ lụy.
Gần đây, nhiều bệnh viện lớn bắt đầu triển khai dịch vụ chụp cắt
lớp vi tính toàn thân (Multi-slice CT Scanner). Trên trang cá nhân, PGS.TS.BS
Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho biết ông khá bất ngờ
khi dịch vụ này nhanh chóng thu hút sự quan tâm của đông đảo người dân, dù chi
phí cao và tiềm ẩn nhiều nguy cơ từ tia X cũng như thuốc cản quang.
"Chỉ trong vài tuần, đã có rất nhiều người đến tìm tôi xin
tư vấn kết quả chụp", ông Hiếu chia sẻ.
Theo PGS Nguyễn Lân Hiếu, các thắc mắc thường rơi vào hai nhóm chính. Nhóm đầu tiên lo lắng về các bất thường được phát hiện và không biết điều trị ra sao. Vị chuyên gia cho rằng phần lớn chỉ là thay đổi phù hợp với tuổi tác và bệnh nền. Thay vì can thiệp phức tạp, đa số người bệnh chỉ cần làm thêm xét nghiệm cơ bản, đánh giá chức năng, thay đổi lối sống hoặc dùng thuốc dự phòng như hạ mỡ máu, aspirin.
Ông nhấn mạnh những người hoàn toàn khỏe mạnh, không có triệu
chứng, kết quả xét nghiệm bình thường không cần chụp CT toàn thân. Tuy vậy,
nhiều bệnh nhân bị ám ảnh với con số hẹp mạch máu 40%, 50%, thậm chí 70%, dẫn
đến căng thẳng, mất ngủ.
"Điều quan trọng là phải làm các xét nghiệm đánh giá chức
năng trước khi nghĩ đến chẩn đoán hình ảnh", bác sĩ Hiếu nói.
Nhóm câu hỏi thứ hai xoay quanh việc liệu kết quả chụp có thể
chứng minh người bệnh sẽ không mắc ung thư. Theo bác sĩ Hiếu, đây là quan niệm
sai lầm. Hình ảnh CT chỉ phản ánh tại thời điểm chụp, không có giá trị dự báo
trong tương lai.
Các máy CT hiện đại có thể phát hiện khối u nhỏ ở gan, phổi,
tụy…, nhưng chỉ nên áp dụng cho nhóm có nguy cơ cao. Hiện nay, khuyến cáo duy
nhất được công nhận rộng rãi là chụp CT liều thấp để tầm soát sớm ung thư phổi.
Bác sĩ Hiếu dẫn lại cảnh báo của Cục Quản lý Thực phẩm và Dược
phẩm Mỹ (FDA) từ năm 2017, khi trào lưu chụp CT toàn thân nở rộ ở nước này. Dù
đã vài năm trôi qua, khuyến cáo này vẫn còn nguyên giá trị đối với Việt Nam.
FDA nhấn mạnh: "Thực hiện các biện pháp phòng ngừa, phát
hiện bệnh chưa nghi ngờ, phát hiện các vấn đề khi chúng còn có thể điều trị
được, tất cả những điều này nghe có vẻ tuyệt vời, nhưng lại gần như quá tốt để
có thể là sự thật. Trên thực tế, hiện tại, FDA chưa có bằng chứng khoa học nào
chứng minh rằng việc quét toàn thân những người không có triệu chứng mang lại
nhiều lợi ích hơn là gây hại cho những người được sàng lọc".
FDA chịu trách nhiệm đảm bảo tính an toàn và hiệu quả của các
thiết bị y tế này, và cơ quan này cấm các nhà sản xuất hệ thống CT quảng cáo
việc sử dụng chúng để sàng lọc toàn thân những người không có triệu chứng. Tuy
nhiên, FDA không quản lý các bác sĩ và họ có thể lựa chọn sử dụng thiết bị cho
bất kỳ mục đích nào mà họ cho là phù hợp.
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Lân Hiếu, so với hầu hết kỹ thuật chụp
X-quang khác, chụp cắt lớp vi tính (CT) khiến người bệnh phải tiếp xúc với mức
phơi nhiễm bức xạ cao hơn nhiều.
Trong trường hợp chẩn đoán và điều trị bệnh, lợi ích từ hình ảnh
CT thường vượt trội so với rủi ro. Tuy nhiên, khi dùng để sàng lọc toàn thân ở
những người không có triệu chứng, hiệu quả thực sự vẫn còn gây tranh cãi.
Câu hỏi đặt ra là:
Nhiều người cho rằng chụp CT toàn thân sẽ
giúp "an tâm" hơn, nhưng thực tế không hẳn như vậy. Một kết quả bất
thường đôi khi không quá nghiêm trọng, trong khi kết quả bình thường cũng không
loại trừ bệnh lý. Giống như bất kỳ thủ thuật y khoa nào, CT có thể bỏ sót một số
bệnh hoặc tạo ra tín hiệu "giả", buộc bệnh nhân phải làm thêm những
xét nghiệm không cần thiết.
Vị chuyên gia cho rằng người dân cần cân nhắc
một số điểm sau trước khi quyết định chụp CT toàn thân:
Vì vậy, theo bác sĩ Hiếu, người dân không nên
tự ý quyết định chụp CT toàn thân để "tầm soát sức khỏe". Chỉ định
này chỉ nên được đưa ra bởi bác sĩ sau khi thăm khám, khai thác bệnh sử và cân
nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích, chi phí và rủi ro.
Nguồn: https://lifestyle.znews.vn/.